بررسی اثربخشی گروه درمانی آدلری بر بهبود کیفیت زندگی، خودپنداره بدنی و سلامت عمومی معلولین جسمی-حرکتی

چکیده معلولیت به صورت ناتوانی موقت یا دائمی، جزیی یا کلی، ثابت یا تغییرپذیر در هر جامعه ای و در میان هر گروه و طبقه ای بروز می کند. از زمانی که انسان خود را شناخته با نابهنجاری مادرزادی و نقص عضو یا قطع عضو ناشی از امراض مختلف و عوامل طبیعی روبه رو بوده است (اسپاکمن، 1963). هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی گروه-درمانی آدلری بر خودپنداره بدنی، کیفیت زندگی و سلامت عمومی در معلولین جسمی حرکتی بود. این پژوهش با روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. از پرسشنامه های اطلاعات جمعیت شناختی، روابط چندبعدی خود-بدن (mbsrq)، مقیاس ارزیابی کیفیت زندگی(whoqol-brief) و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ (ghq) به عنوان مقیاس سنجش در پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. 24 نفر از معلولینِ واجد شرایط و داوطلب حضور در گروه، که در مجتمع آموزشی نیکوکاری توان یابان مشهد اشتغال به آموزش داشتند پس از غربالگری اولیه، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای داده شدند. پس از تکمیل پیش آزمون، اعضای گروه آزمایش، طی یازده جلسه، گروه درمانی آدلری را به صورت جلسات (90 دقیقه ای) و دوبار در هفته دریافت نمودند درحالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. به منظور تحلیل آماری داده های پژوهش، از نرم افزار آماری 19spss- و روش های آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل، بهبود معناداری در چهار خرده مقیاس از شش خرده مقیاس، پرسشنامه روابط چندبعدی خود- بدن که عبارتند از: ارزش یابی قیافه، ارزش یابی تناسب اندام، جهت یابی تناسب اندام و رضایت از نواحی بدن، نشان داد. اما در دو خرده مقیاس، وزن ذهنی و جهت یابی قیافه، تفاوت معناداری بین دو گروه یافت نشد. در پرسشنامه سلامت عمومی در خرده مقیاس های نشانگان جسمانی و نشانگان افسردگی تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و گروه مداخله وجود داشت(05/0p<) اما در خرده مقیا س های نشانگان اضطرابی و بی خوابی و نشانگان کارکرد اجتماعی تفاوتی بین دو گروه یافت نشد. همچنین گروه درمانی آدلری منجر به بهبود ابعاد سلامت روانی و سلامت جسمانی در گروه آزمایش شده ولی بر سلامت محیطی و اجتماعی تاثیر معناداری نداشته بود. بر اساس نتایج پژوهش، به کارگیری گروه درمانی آدلری می تواند بر بهبود خودپنداره بدنی، سلامت عمومی و کیفیت زندگی معلولین جسمی-حرکتی موثر باشد.